Beyin kanaması hayatı olumsuz yönde etkileyen bir durumdur. Bu durumun önüne geçebilmek veya vücuda vereceği hasarı en aza indirmek için konu hakkında bilgi sahibi olunması gerekir. Beyin kanaması nedir, beyin kanamasının nedenleri ve belirtileri nelerdir? İşte beyin kanaması hakkında tüm merak edilenler!
Kafatasının üst tarafında bulunan beyin, sinir sisteminin merkezi ve vücuttaki bütün organizmaların işleyişini denetleyen bir organdır. Tüm omurgalı canlılar ve bazı omurgasız canlıların bir beyni vardır. Yönetici organ diye bilinen beyin, vücut fonksiyonlarını yönetir. Tüm bu işleyişten o sorumludur ve en küçük bir sorunda vücudumuzda çok ciddi sınırlara ulaşan sakatlıklar yaşanabilir. Bunlardan biri beyin kanamasıdır. Herhangi bir sebepten beyin dokusu, boşlukları ve beyin yüzeyinde oluşabilecek kanamalar sakatlıklara yol açabilir ve hatta ölüme neden olabilir. Beyin kanaması belirtilerini bilmek ve ciddi bir hasar almadan beyin kanamasını atlatabilmek için durumu erkenden fark etmek önemlidir. Beyin kanaması belirtiler bakımdan ele alındığında kendini şiddetli baş ağrısı, bilinç kaybı, konuşma bozukluğu, ani kusmalar, epilepsi nöbeti, ışığa hassasiyet gibi birçok belirti ile birlikte gösterebilir. Bu belirtiler kanamanın şiddetine ve çeşidine göre değişiklik gösterir.
Beyin kanamasının oluş şekilleri ve yerine göre çeşitleri vardır. Bunlardan biri acile baş ağrısı ile gidenlerin %1’ini oluşturan Subaraknoid kanamadır. Kısaca SAK denen kanama, beyni çevreleyen pia mater arasındaki bulunan subaraknoid boşlukta meydana gelen kanamadır. Bilincin azalması, şiddetli baş ağrısı, kusma, ateş gibi belirtiler gösterir. Baş ağrısı sebebiyle hastaneye gidip kendisinde Subaraknoid kanama olduğu saptanan hastaların çoğu bu baş ağrısının daha öncekilerden farklı olduğunu ifade etmiş ve baş ağrılarına “yıldırım çarpması” benzetmesini yapmıştır. Bu kanama şekli özellikle yaşlı kişilerde görülür. Ani kafa travmaları sonrası oluşan bir diğer kanama çeşidi subdural kanamadır. Dış beyin zarı ve orta beyin zarı arasında gerçekleşir. Bu beyin zarları arasında bulunan köprü toplardamarların kopması veya yırtılması ile meydana gelir. Belirtilerini göstermesi bazen hemen gerçekleşsede bazen de bir iki haftayı bulabilir. Dış beyin zarı ile kafatasının yanlarını oluşturan kemik arasındaki atardamarın yırtılması nedeniyle gerçekleşen epidural kanamanın en belirgin semptomu bilinç kaybının belli aralıklarla devam etmesidir. İntraserebral beyin dokusu içinde meydana gelen beyin kanamasıdır. Genellikle yüksek tansiyona bağlı sebeplerden oluşur. İntraventriküler ise beyindeki su havuzcukları içerisindeki kanamalara verilen isimdir. Beyin kanamaları oluş şekline göre de travmatik ve spontan olarak adlandırılır. Kanama bu çeşitlerden birinde veya birkaçında meydana gelebilir.
Her hastalık gibi beyin kanamasının da altında yatan nedenler vardır. Bu nedenlerin çözümü sağlanmazsa beyin kanaması meydana gelebilir. Damar duvarlarını zayıflatan yüksek tansiyon, kan basıncı sebebiyle şişerek beyinde baloncuk oluşması durumu olan anevrizma, trafik kazası gibi kafa travmaları, beynin içindeki zayıflık ve yanlış bağlantılar, hemofili gibi kanama bozuklukları, böbrek yetmezliği, diyabet, sigara ve alkol kullanımı, karaciğer hastalıkları ve beyin tümörleri beyin kanaması sebepleri arasındadır. Bu gibi nedenler beyin kanamasının riskini arttırmaktadır.
Yukarıda bahsettiğimiz belirtiler sonrasında bir sağlık kuruluşuna ulaşıldığında ilk olarak beyin tomografisi çekilir. Beyin kanamasını en hızlı şekilde gösterecek olan işlem tomografidir. Tomografi, belirtilerin kanamadan gerçekleşip gerçekleşmediğini ayırt eder. Daha sonra manyetik rezonans (MR) , MR anjiyografi ve bilgisayarlı anjiyografi ile kanamanın sebepleri araştırılabilir. Bu sayede beyin kanamasının altında yatan nedenler belirlenip hasta için en uygun tedavi yöntemine gidilir.
Beyin kanamaları kesinlikle acil müdahale gerektiren işlemlerdir. Sakatlık ve ölüm riskinin fazla olması sebebiyle kanama etkilerinin hızlı bir şekilde hafifletilmesi ve kanamanın durdurulması gerekir. Bu nedenle beyin kanaması durumunda ilk yapılacak şey ambulansı aramak veya bir acil servise başvurmak olmalıdır. Hastanın müşahede altında tutulması gerekir. Özellikle 24 saat boyunca gözlemde kalmalıdır. Çünkü kanamanın ne zaman baskı yapacağı bilinmez. Eğer kanama ilerlediği anda müdahale yapılmazsa hasta komaya girebilir ve hatta bunun sonucu ölüm bile olabilir. Bu yüzden beyin kanaması geçiren kişinin bir sağlık kuruluşunda olması gerekir. Hastanın kanama şiddeti ve özelliklerine göre tedavi seçenekleri bulunur. Bazı hastalar daha hafif atlatırken bazıları için cerrahi müdahale gerekebilir. İyileşme süreci de yine kanamanın şiddeti, büyüklüğü ve çeşidine göre değişir. Küçük beyin kanamalarında hasarsız bir düzelme görülürken bazı kanamalar genelde tek taraflı felç gibi birçok hasar bırakabilir. Hatta beyin kanamaları ölümle de sonuçlanabilmektedir.
Beyin kanamasından korunmak için öncelikle sağlıklı bir yaşam tarzına benimsemiş olmak gerekir. Diğer hastalıklar gibi beyin kanamasının da sağlıksız bir vücutta gerçekleşmesi sağlıklı bir vücutta gerçekleşmesinden daha olası bir durumdur. Tansiyonu kontrol altında tutmak, sigara ve alkol kullanımından uzak durmak, kafa travmaları yaratabilecek olaylardan mümkün olduğunca kaçınmak ve stresten uzak kalmak gibi önlemler beyin kanamasına yakalanma riskini azaltacaktır.
