Herkes hayatının bir döneminde tuvalete çıkma konusunda zorluk yaşayabilir. Ancak uzun süren kabızlık farklı rahatsızlıklara yol açabilmektedir. Halk arasında makat çatlağı olarak bilinen Anal Fissür uzun süren kabızlık veya ishal sonrasında makat bölgesinde yırtıklarla ortaya çıkmaktadır. Makat çatlağının tedavisi ve tedaviden sonra yaşananlarla ilgili hastalardan zaman zaman sorular gelebilmektedir. Memorial Ataşehir Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Op. Dr. Cenk Ersavaş, makat çatlağı olarak bilinen Anal Fissür hakkında bilgi verdi.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) nedir?
Makat bölgesi yapısı ve sinir uçları nedeniyle oldukça hassas bir yapıdadır. Uzun süren kabızlık ve aşırı zorlama sonucu makat bölgesinde yırtılmalar meydana gelebilmektedir. Makat çatlağı yani Anal Fissür genellikle sırt üstü yatıldığında saat 6 hizasında bulunan makatın en zayıf bölgesi olan anoderm denilen kısımda oluşmaktadır. Makat çatlağı yanı yırtık yaşandığı zaman vücudun her yerinde olduğu gibi iyileştirici hücreler devreye girer ve yırtılan bölgeyi iyileştirmeye çalışır. Ancak iyileşme yaşanmadan tekrar yapılan dışkılama yaranın yeniden açılmasına neden olmaktadır.
Makat çatlağı (Anal Fissür) nedenleri nelerdir?
“Makat çatlağı nasıl olur?”, “sorusu hastalar tarafından çok sık olarak gündeme getirilmektedir. Makat çatlağının en sık görülen nedeni uzun süren kabızlıktır. Ancak kabızlık ve aşırı zorlamanın yanında bağırsağın kendi kası olan anüsün son kısmını saran düz kas liflerinden oluşan kas aşırı derecede spazm yani gergin olabilir. Bu durum tuvalete çıkılmasını zorlaştırarak yaraya neden olabilir. Yara zamanla kronik bir hal alarak makat çatlağı yani anal Fissür oluşmasına yol açabilir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) nedenleri genel olarak şu şekilde sıralanabilir;
Makat çatlağı (Anal Fissür) rahatsızlığı nadir olarak şu nedenlerden de kaynaklanabilir;
Makat çatlağı (Anal Fissür) belirtileri nelerdir?
Anal Fissür yani makat çatlağı belirtilerinin başında tuvalet sonrası ağrı gelmektedir. Kanama makat çatlağı belirtileri arasındadır ancak genellikle 2. Plandadır. İlerleyen makat çatlaklarında dip kısımda deri çıkıntısı meydana gelebilmektedir.
Makat çatlağı belirtileri genel olarak şu şekilde sıralanabilir;
Makat çatlağı olan hastalarda tuvalet sırasında cam kesiği tarzında yaşanan ağrı. Ağrılar 1-2 dakika sürebildiği gibi 1-2 saat de sürebilmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) teşhisi nasıl yapılır?
Makat çatlağı (anal Fissür) belirtileri olan hastanın poliklinikte yapılan muayene ile teşhis konulabilmektedir. Makat çatlağı muayenesinde görerek ve parmakla kontrol yapılmaktadır. 40 yaş üstündeki hastalarda diğer hastalıkları elemek için kolonoskopi veya rektosigmoideskopi tetkiklerinin yapılması önemlidir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) tedavisi nasıl yapılır?
Makat çatlağının tedavisiyle ilgili hastaların merak ettiği konular fazladır. Makat çatlağı yani anal Fissür hastalığının ameliyatsız tedavi yöntemleri bulunduğu gibi cerrahi tedavisi de vardır.
Makat çatlağı (Anal Fissür) tedavisi şu şekilde yapılmaktadır;
Makat çatlağı (Anal fissür) hakkında sık sorulan sorular
Makat çatlağı evreleri nelerdir?
Makat çatlağı yani anal fissür evreleri bulunmamaktadır. Ani başlayan yeni makat çatlakları akut makat çatlağı olarak isimlendirilebilir. Akut makat çatlağına neden olan faktörlerin devam etmesiyle akut makat çatlağı zamanla kronik makat çatlağına dönüşebilir. Akut makat çatlağının tedavisinde her zaman cerrahi yöntem uygulanmayabilir. Ancak ilerlemiş makat çatlaklarında cerrahi yöntem ön plana çıkmaktadır.
Makat çatlağı (Anal Fissür) muayenesi nasıl yapılır?
Makat çatlağı (Anal Fissür) muayenesinde hasta dizlerin üzeninde eğilir. Bu sırada alnı ve dirsekleri de sedyeye ya da muayene masasına değecek şekildedir. Hasta bu durumdayken doktor anal bölgeyi kontrol eder. Kontrol sırasında sorunlu bölgenin derisi hafifçe gerilerek gözlemleyerek muayeneyi tamamlar.
Makat çatlağı (Anal Fissür) ameliyatı nasıl yapılır?
Hastalar makat çatlağı ameliyatının nasıl yapıldığını merak etmektedir.
Makat çatlağı ameliyatı genel olarak şu şekilde yapılmaktadır
Makat çatlağı (Anal Fissür) lazer ameliyatı yapılır mı?
Makat çatlağı hastaları ameliyatın lazerle yapılıp yapılamadığını zaman zaman gündeme getirmektedir. Makat çatlağı ameliyatlarında lazer yöntemi kullanılmamaktadır. Isı kaynağı olarak kullanılan lazer tekniği daha çok hemoroit ve makat fistülü ameliyatlarında gündeme gelmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) ameliyatı öncesi nelere dikkat edilmelidir?
Hastalar makat çatlağı ameliyatından 1-2 gün önce sulu yemekler tüketmelidir. Bu sayede ameliyattan sonraki ilk dışkılama daha rahat olmaktadır. Böylece hasta ameliyattan sonraki ilk günleri daha konforlu geçirebilmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmelidir?
Makat çatlağı ameliyatlarından sonra dikkat edilmesi gereken konular ameliyat öncesi dikkat edilmesi gereken konulara benzerlik göstermektedir.
Makat çatlığı (Anal Fissür) ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gereken konular genel olarak şu şekildedir;
Hangi hastalar makat çatlağı ameliyatı (Anal Fissür) olmalıdır?
Hastalıkları iki sınıfta incelemek mümkündür. Apandisit, mide delinmesi, kanser gibi acil ve hayati risk teşkil eden hastalıklar için cerrahi müdahale kaçınılmaz olabilmektedir. Ancak makat çatlağı gibi daha çok sosyal yaşamı olumsuz etkileyen hastalıklarda ameliyatın gündeme gelmesi için bazı kriterler bulunmaktadır.
Makat çatlağı yani Anal fissür ameliyatlarında ameliyat gerektiren durumlar şu şekilde sıralanabilir;
Makat çatlağı ameliyatı konfor ameliyatı olarak tanımlanabilir. Hastada makat çatlağı var ancak her hangi bir şikayeti yoksa makat çatlağı ameliyatı olmasına gerek yoktur. Makat çatlağı ameliyatı olmaması gereken kişilerde gerçekleştirilen cerrahi işlemler farklı sorunlara yol açabilmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) ameliyatı riskleri nelerdir?
Hastaların en merak ettiği konuların başında makat çatlağı ameliyatının riskleridir. Ameliyat olmaması gereken hastalara cerrahi işlem uygulanması yaşanabilecek riskleri artırmaktadır. Makat çatlağı ameliyatından sonra yaşanabilecek risklerin başında gaz ve gayta (büyük abdest) kaçağı gelmektedir. Ancak uygun hastaya doğru şekilde uygulanan tedavilerde bu tür riskler çok azdır. Gaz kaçırma ve dışkılama da kontrolsüzlük özellikle ameliyattan sonraki yakın dönemde görülebilecek sorunlardır. Makat çatlağı ameliyatından sonra hastalar hemen ayağı kalksa da yaranın tamamen iyileşme süreci 6 ay sürebilmektedir. Bu süre zarfında şikayetler takip edilmelidir. 6 ay sonra sorunlar devam ediyorsa hasta tekrar değerlendirilmelidir. Altta yatan farklı hastalıkların da benzer şikayetlere neden olduğu unutulmamalıdır. Bunu yanı sıra makat çatlağı ameliyatından sonra hastanın kabızlık ya da ishal oluşturabilecek şekilde beslenmesine devam etmesi yaşanabilecek sorunları tetikleyebilmektedir.
Aynı anda makat çatlağı ve hemoroit ameliyatı yapılabilir mi?
Hemoroit ameliyatının yapılabilmesi bazı şartlar bulunmaktadır. Kanama, ıkınma sırasında makat memelerinin dışa çıkması, şiddetli ağrı vs.) sorunlar varsa ve hastada aynı zamanda şikayetlere yol açan makat çatlığı bulunuyorsa iki ameliyat aynı anda gerçekleştirilebilir. Ancak son yıllarda hemoroit tedavisi mecbur kalınmadıkça keserek yapılmamaktadır. Hastanın ve hastalığın iyi değerlendirilmesi ve buna göre karar verilmesi önemlidir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) ne kadar sürede iyileşir?
Makat çatlağı ne zaman geçer? Sorusunun yanıtı hasta ve hastalığın ilerleme evresine göre farklılık gösterebilmektedir. Hasta ameliyatın aynı günü ayağa kaldırılmaktadır. Sosyal yaşama dönmesi 2-3 günü bulur. Ancak ameliyat yarasının mikroskobik anlamda iyileşmesi 6 ay sürebilmektedir. Hastanın bu sürede doktorun tavsiyelerine uyması önemlidir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) botoks ile tedavi edilir mi?
Makatın etrafını saran bağırsağın kendi kası bulunmaktadır. Kişi bu kası kendisi kontrol edememektedir. Vücudun farklı nedenlerden dolayı bu kası çok kasması makat çatlağına neden olabilmektedir. Botoks uygulaması ile ameliyatta kesilen kısım etkisiz hale getirilmektedir. Botoks uygulamasıyla soruna yol açan kasın etkisiz hale getirilmesi makat çatlağı şikayetlerini giderebilmektedir. Ancak botoks uygulamasının bazı dezavantajları bulunmaktadır.
Daha çok cerrahi işleme uygun olmayan hastalar tarafından tercih edilmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) ozon uygulamasıyla tedavi edilir mi?
Ozon tedavisi daha çok yara iyileşmesiyle ilgili uygulanan bir yöntemdir. Ozon tedavisi makat çatlağı ağrısını gidermemekle birlikte yara iyileşmesinde uygulanabilir. Ancak ilk kabızlıkta makat çatlağı tekrar gündeme gelmektedir. Makat çatlağı ameliyatından sonra ozon uygulaması yaranın daha çabuk iyileşmesine olanak sağlayabilir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) evde tedavi edilir mi?
Makat çatlağı ilaçla veya botoks gibi farklı uygulamalarla evde tedavi edilebilir. Ancak bunlar daha çok akut yani yeni gelişen makat çatlakları için geçerlidir. Hastalar makat çatlağı ile ilgili şiddetli ağrı yaşandığı durumlarda evde uygulanabilecek en uygun tedavi sıcak su uygulamasıdır. Lokal anestezik ağrı kesiciler kullanılabilir. Ancak sıcak su uygulaması ile ağrının geçmediği hatta tam tersi arttığı durumlarda altta farklı bir hastalık olabileceği unutulmamalıdır. Makat bölgesinde apse de benzer şikayetleri yaratabilmektedir ancak sıcak su uygulaması apse sorunlarında ağrıyı artırabilmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) tekrarlayabilir mi?
Makat çatlağı ameliyatlarından sonra tekrarlama olasılığı çok düşüktür.
Ameliyat sonrası dışkılamada ağrı olur mu?
Uygun hastaya uygun cerrahi tekniklerin gerçekleştirildiği ameliyatlarda hastalarda ağrı sorunu yaşanmamaktadır. Ancak bazı hastaların ağrı eşiğinin çok düşük olması nedeniyle ameliyattan sonraki yakın dönemde ağrı sorunu görülebilmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) oturma banyosu tedavide kullanılır mı?
Makat bölgesi vücudumuzun en kapalı ve nemli yerlerinden birisidir. Burasının bakteriyel florası diğer yerlerden farklıdır. Burada devamlı kalıcı bir pansuman malzemesinin durması zordur ve buranın kan akımı çok fazladır yara iyileşmesi hızlıdır. Enfeksiyon olması o kadar negatif duruma karşın azdır. Hastaların bu alanlarının temizlenmesi için hazır olarak satılan hemoroit küveti denilen alafranga tuvalete adapte olabilen bir leğen içerisine banyo suyu sıcaklığında su içerisinde batikon denilen sıvıdan 10 ml kadar konulur. 5-10 dakika su soğuyana kadar makat bölgesinin suyun içerisine sokarak pansuman yapılmış oluruz. Sıcak su uygulaması ya da oturma banyosu işleminin günde 2 kez ve mümkünse dışkılama sonrası yapması tavsiye edilmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) diyeti var mıdır?
Makat çatlağı ağrı kesici tedavisi uygulanır mı?
Makat çatlağının ilk basamak tedavisi ağrı kesicilerdir. Lokal kortizonlu kremler 1 hafta 10 gün kullanılabilir. Lokal olarak kullanılan makatın son kısmını gevşeten ilaçlar makat tedavisinde gündeme gelebilir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) kremi fayda eder mi?
Makat çatlağı rahatsızlığında kremler ağrıları kesmek ve şikayetleri azaltmak için kullanılabilir. Ancak bu tür kremler ilerlemiş makat çatlağı hastalarında olumlu sonuçlar vermemektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) ağrı yapar mı?
Makat çatlağı olan hastalar tuvaletini yaparken cam kesiği gibi bir ağrı tarif eder. Bu arada yaranın tekrar açılması ile kanama olabilir. Ağrı tuvaletten sonra da devam edebilir. Bu süre 1-2 dakikadan 1-2 saate kadar uzayabilir. Hastanın ameliyat edilmesindeki en büyük kriter ameliyat öncesi gerekli tedavilerin uygulanmasına rağmen hastada tuvalet sonrası yaşanan ağrıdır. Bu ağrı o kadar şiddetli bir hal alabilir ki hasta tuvalete çıkmamak için yemek yemeği azaltır.
Makat çatlağı (Anal Fissür) bitkisel tedavisi var mıdır?
Makat çatlağında özellikle ameliyat sonrasında yaranın iyileşmesi için kantaron yağı kullanılabilmektedir. Kantaron yağının yara iyileşmesini hızlandırdığı bilinmektedir. Yara iyileşmesinin geciktiği durumlarda tavsiye edilmektedir. Ameliyat sonrası yara yerinde beklenmeyen problem varsa çinko oksit kremde kullanılabilmektedir. Kantaron yağı ve çinko oksit krem yeni başlayan makat çatlaklarının tedavisinde de kullanılabilir. Ancak kronik makat çatlaklarında cerrahi işlem ön plana çıkmaktadır.
Makat çatlağı (Anal Fissür) cinselliği etkiler mi?
Cinsel ilişki sırasında özellikle de orgazm sırasında makat bölgesindeki kaslar kasılıp gevşemektedir. Makat çatlağı olan ve tedavi olmayan hastalar cinsel ilişki sırasında bu kasılmalardan dolayı ağrı hissedebilir. Yaşanan ağrılar cinselliği olumsuz yönde etkileyebilir. Makat çatlağı tedavisi olan hastalarda böyle bir durum söz konusu değildir.
İlerlemiş veya derin makat çatlağı nasıl tedavi edilir?
Kronik hale gelmiş makat çatlaklarının tedavisinde genellikle cerrahi işlemler ön plana çıkmaktadır. Sıcak su uygulaması, botoks, ilaç ve krem tedavileri derin makat çatlaklarında olumlu sonuçlar vermemektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) enfeksiyon yapar mı?
Makat çatlağı enfeksiyon yapabilmektedir. Makat çatlağı oluşan hastalarda iyileşme bazen değişik bir yapılanmayla gelişebilir. Makat çatlağı olan bölgede cilde yakın bölgede iyileşme gerçekleşir ancak cilt altı bölgedeki çatlak mevcudiyetini sürdürür. Bu arada oluşan boşlukta enfeksiyon oluşabilir. Hastalar bazen doktora apse şikayetiyle gelebilmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) fitil tedavisi kullanır mı?
Makat çatlağının ilk başlangıç aşamasında kortizonlu fitil tedavisi uygulanabilmektedir. Akut kronik makat çatlaklarında uygulanan fitil tedavilerinden alınan sonuçlar çok olumlu değildir.
Makat çatlağı(Anal Fissür) gaz yapar mı?
Makat çatlağı ameliyatı doğru hastaya doğru şekilde yapıldığı zaman gaz şikayeti çok azdır. Genellikle yaşlı kişilerde ve çok doğum yapan kadınlarda gaz sorunu görülebilmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) kendiliğinden geçer mi?
Makat çatlağı kendiliğinden geçebilir. Hastalığın ilk ortaya çıktığı dönemde hasta kabızlığını giderebilirse makat çatlağı kendi kendine düzelebilir. Ancak kronik, derin makat çatlaklarında bu olasılık çok düşüktür.
Makat çatlağı (Anal Fissür) gözle görülür mü?
Makat çatlağı doktor muayenesi ırasında gözle görülmektedir. Makat çatlığını görebilmek için mikroskobik bir incelemeye gerek yoktur.
Makat çatlağı (Anal Fissür) için hangi bölüme gidilmelidir?
Makat çatlağı yani anal fissür teşhis ve tedavisi için genel cerrahi bölümüne gidilmelidir. Makat çatlağı tedavisinde ameliyat seçeneği bulunduğu için anal bölge hastalıkları yani proktoloji konusunda uzman doktorların tercih edilmesi önemlidir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) hamilelikte artar mı?
Hamilelik döneminde yaşanan hormonal değişimler, rahmin büyümesine bağlı oluşan baskı dokularda yumuşamalar oluşabilmektedir. Daha önce makat çatlağı şikayeti olmayan kadınlarda hamilelik döneminde makat çatlağı ortaya çıkabilmektedir. Ancak gebelik döneminde anne adaylarında daha çok hemoroit şikayeti gündeme gelmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) olan normal doğum yapabilir mi?
Makat çatlağı olan kadınların normal doğum yapmasında bir sakınca yoktur. Doğum sırasında yaşanan kasılmalar makat çatlağında bir soruna yol açmamaktadır.
Makat çatlağı (Anal Fissür) halsizlik yapar mı?
Yaşanan ağrı hastaları yorgun düşürebilir. Hastanın ağrı eşiği burada önemli bir etkendir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) ishal yapar mı?
Makat çatlağı ishal yapmaz ama ishali olan kişilerde makat çatlağı görülebilir. Aynı şekilde kabızlıkta da makat çatlağı görülebilir. İshalle seyreden farklı bağırsak hastalıklarda vardır. Crohn, Üyseratif Kolit gibi bu hastalıklarda da makat çatlağı oluşabilir. Ancak bu hastalarda makat çatlaklarının yeri normal makat çatlaklarından daha farklıdır. Standart dışı bölgede makat çatlağı görülürse bu tür hastalıklardan şüphe etmek gerekir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) kanama yapar mı?
Makat çatlağı her dışkılamada kanama ve acı yapabilmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) kaşıntı yapar mı?
Makat çatlağının ortaya çıktığı bölgede ter, yağ ve kıl bezleri bulunmamaktadır. Bu bölgede oluşan çatlaklar doku bütünlüğünün bozulmasına yol açmaktadır. Çatlağın içinde dışkı artığı ve yemek artığı dolarak hastalarda kaşıntı şikayetine yol açabilmektedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) kanser yapar mı?
Makat çatlağı kanser yapmamaktadır.
Makat çatlağı (Anal Fissür) mide bulantısı yapar mı?
Makat çatlağı mide bulantısı yapmaz.
Makat çatlağı (Anal Fissür) şişlik yapar mı?
Makat çatlağı kronik hale geldiğinde dışa doru bir et parçası çıkabilmektedir. Bu et parçası tahriş olursa şişebilir. Aynı zamanda iltihap yaşanan makat çatlaklarında da şişme şikayeti oluşabilir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) ve basur farkı nedir?
Makat çatlağı ve basur yani hemoroit komşu hastalıklardır. Makat çatlağı makat bölgesinin en uç kısmı olan dudak denilen bölgede ortaya çıkmaktadır. Hemoroit yani basur ise makat çatlağının ortaya çıktığın bölgenin daha üst kısmında ve içeridedir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) zararları nelerdir?
Makat çatlağı hastanın hayat kalitesini bozmaktadır. Farklı bir hastalık ya da kansere neden olmayan makat çatlağı hastaların tuvalette geçirdiği süreyi uzatabilir. Şiddetli ağrı ve kanamalara yol açabilir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) zayıflatır mı?
Makat çatlağı hastalığının direk olarak zayıflatmasından bahsedilemez. Ancak hastalar tuvalete gitmeye çekindiği için zamanla az gıda tüketmeye başlayabilir. Özellikle ameliyat olmak istemeyen hastalar yaşadıkları sıkıntıları ertelemek için yemek yemekten kaçınabilir. Bu da zamanla hastaların kilo kaybına neden olabilir.
Makat çatlağı (Anal Fissür) idrar sırasında ağrı yapar mı?
Derin makat çatlağı olan kişilerde idrar yaparken ağrı yaşanabilir. Makat çatlağının prostat bölgesine yakın olduğu durumlarda hastalarda hem ağrı hem de sık tuvalete çıkma ihtiyacı yaşanabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
