Tüm dünyayla birlikte ülkemizi de derinden etkileyen ve günlük alışkanlıklarımızı kökünden değiştiren Covid-19 pandemisi, gerek hareketlerin kısıtlanması gerekse D vitamini eksikliğine maruz kalma nedeniyle kemik sağlığımızı da tehdit ediyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı, Acıbadem Sports Spor Hekimi Prof. Dr. Tolga Aydoğ “Japonya’da yapılan bir çalışmada; sokağa çıkma yasağının insanların hareketliliğinde her ne kadar yüzde 50 azalma yapsa da kemik sağlığı üzerine minimal sorun yarattığı, bu durumun sık sık tekrarlanması durumunda ise kemiklerimizi kötü etkileyebileceği ortaya konmuştur. Sokağa çıkma yasağının yarattığı bir diğer sorun ise D vitamini düzeyinde düşmedir. D vitamininden mahrum kalmanın genel sağlığımızın yanı sıra kemik sağlığımızı kötü etkilediği zaten çok net olarak bilinmektedir” diyor. Halk arasında ‘kemik erimesi’ olarak adlandırılan ve kırık riskinde artışa neden olan, günümüzde giderek yaygınlaşan osteoporoza karşı farkındalık yaratmak amacıyla her yıl 20 Ekim Dünya Osteoporoz Günü olarak kutlanırken, Prof. Dr. Tolga Aydoğ, bu önemli hastalığa karşı etkili 6 önlemi anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
Herkesin doğduğu günden ölene kadar yeterli ölçüde D vitamini alması gerekmektedir. Güneş en önemli D vitamini kaynağımızdır, güneşten maksimum faydalanmak için her gün 10-15 dakika doğrudan güneşe maruz kalmaya özen gösterilmelidir. Balık ve balık yağı, süt ve süt ürünleri, mantar diğer önemli D vitamini kaynaklarıdır. D vitamini değerinizi kontrol ettirerek, hekiminizin belirttiği şekilde D vitamini takviyesi kullanmaya özen gösterin. Gelişigüzel D vitamini kullanmak ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğinden mutlaka hekime danışın.
D vitamini için geçerli olan kural, her yaşta alınması gerekliliği, kalsiyum için de geçerlidir. Kalsiyum için en önemli kaynak D vitamini kaynaklarına benzerdir; balık ve balık yağı, süt ve süt ürünleri. Bu gıdaları tüketmede sorunu olan ya da yeterince tüketemeyen kişiler için D vitamini ve kalsiyum takviye kullanımı doğru seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak kalsiyumun azlığı kadar, fazla alınması da ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle mutlaka hekime danışmak gerekir.
Prof. Dr. Tolga Aydoğ “Osteoporoz tanısı koymak için kullanılan değerlendirme yöntemi kemik yoğunluk ölçümüdür. Kemik yoğunluk ölçüm sonucunun düşük saptanması mutlaka kırık olacağını göstermese de buna yatkınlık olduğunu ortaya koyar. Dolayısı ile bu değerlendirmenin yapılması, gereken durumlarda tedavinin başlanmasına olanak sağlar. Bu nedenle 3 aydan uzun süre kortizon kullananların, menopoza girenlerin; 65 yaş sonrası kadınların ve 70 yaş sonrası erkeklerin kemik yoğunluk ölçümünü yaptırması gerekiyor” diyor.
Kemik yapımını geliştiren en önemli katkı kemiğin yük altında kalmasıdır. Yürüme, koşu ve sıçrama kemik metabolizmasının gelişmesine önemli katkı verirler. Yapılan çalışmalar 10 gün yatak istirahati yapmanın kemik metabolizmasını olumsuz etkilediğini ortaya koymaktadır. Dolayısı ile gençler egzersiz yapmaya teşvik edilmeli, yaşlılar ise mutlaka hareketli bir yaşam sürmeye çabalamalıdır. Osteoporoza bağlı kırıkların çok önemli nedenini düşmeler oluşturur. Her ne kadar özellikle omurga kırıkları düşme olmadan da oluşabilseler de özellikle kalça kırıkları düşme sonucu oluştuğundan dolayısı ile bir yandan kalça, diz ve gövde etrafı kasların kuvvetini artırmaya çalışın, diğer yandan da denge egzersizleri yapmayı ihmal etmeyin.
Erkeklerde libido azlığı olması durumunda kemik sağlığı dikkatli bir şekilde gözden geçirilmelidir. Çünkü erkeklerde libido azlığı testesteron hormon azlığı ile ilintili olabilir. Testesteron hormonu ise kemik gelişimini etkileyen önemli bir hormondur. Dolayısı ile bunun düşüklüğünden dolayı ortaya çıkabilecek kemik metabolizma sorunları akılda tutulmalıdır ve erkeklerin bu konuda ayrıca dikkatli olması gerekir.
Prof. Dr. Tolga Aydoğ “Sigara, kafein ve alkolden oluşan tehlikeli üçlü, kemik metabolizmasını kötü yönde etkileyerek kemik erimesine zemin hazırlar. Dolayısı ile sigaradan tam olarak uzak durmak, kafein ve alkolü de çok almamak gerekmektedir” diyor.
